Bir süredir tek konuştuğumuz, düşündüğümüz şey koronavirüs ve karantinada yaşam. Hem kendimiz korumak hem de başkalarının acısına sebep olmamak için karantinadayız. Bazılarımız hala çalışmak zorunda olsa da, okulların tatil edilmesi ve esnek çalışma saatleri sonucu birçok kişi evinde. Herkes bir miktar stresli. Bunun birkaç sebebi var.

• Günümüz koşullarında hiç kimse kendisiyle ve ailesiyle bu kadar çok vakit geçiremiyordu. Herkes ya okulda ya işteydi. Eve geldiğimizde yemek, bulaşık, ödev derken gece oluyor ve yatıyorduk. Sanki yeniden tanışıyor gibi olduk. 
• Şu an kendimizle de uzun süre baş başayız, kendimizi duyuyoruz. Belki de hayatımızla ilgili istediğimizi bilmediğimiz şeyleri keşfediyoruz. Yapmak isteyip yapamadıklarımızı düşünüyor, kendimizi tanıyoruz. Kendimizi baştan tanımak, bu kadar duymak bazılarımız için yorucu olabiliyor. 
• Ne kadar süreceğini bilmiyoruz. Belirsizlik yoruyor.
• Mesele sadece evde olmak değil. Birçok kişi bu bir tatil olsaydı belki de hiç çıkmayacaktı evinden. Mesele istersen çıkabilme ihtimalinin olmaması. İnsanların daha çok çıkmak istemesine yol açıyor. Diyetin aşermeye yol açması gibi.
• En büyük sorun ise maddi sıkıntılar. Bir çoğumuz ücretsiz izne çıkarıldı ve hatta işsiz kaldı.

Bilmemiz gereken ne olursa olsun bu sürecin bir şekilde biteceği ve normal hayatlarımıza döneceğimiz. Sonsuz görünen bu durumun da bir sonu var aslında. O yüzden, hem stresimizi azaltmak hem de normal hayatlarımıza döndüğümüzde daha iyi olmak için birçok şey yapabiliriz. Önce koronavirüsü (COVID-19) tanıyalım, sonra da yapabileceklerimize bir bakalım.

COVID-19

COVID-19, koronavirüs(SARS-COV-2) ile bulaşan bir hastalıktır. Birçok insan COVID-19 hastalığını hafif belirtilerle atlatacak olmasına karşın dikkatli olmalıyız. Çünkü özellikle yaşlılar ve diyabet, tansiyon gibi kronik hastalıkları olanlar ile kanser tedavisi görenler için çok tehlikeli olabilmektedir. Henüz önleyici ya da tedavi edici bir protokol bulunamamıştır. Mukus ve tükürükte bulunan koronavirüs, hava yoluyla bulaşabilir. Ayrıca virüsler idrarda da görülebilmektedir. Bu yüzden toplu kullanılan tuvaletlerden de uzak durmalıyız. Kullanmak zorunda kalırsak mutlaka tuvalet kullanımı öncesi ve sonrası ellerimizi yıkamalıyız. 

COVID-19 Herhangi Bir Grip Kadar Tehlikeli

COVID-19’un herhangi bir gripten daha tehlikeli olmadığını söyleyenler var. Bunu da tanılamanın, test kitlerinin sınırlı olması sebebiyle COVID-19’un vaka sayısının düşük, ölüm oranlarının da yüksek görünmesine bağlayabiliyorlar. Ancak elimizdeki şu anki verilerin gösterdiği şu: normal grip binde 1 ölümle sonuçlanırken, COVID-19 100’de 3 ölümle sonuçlanıyor. Hatta İtalya ve İspanya gibi ülkelerde bu oran 10’da 1’lere çıkmış durumda. Sebepleri araştırılıyor.  

Ayrıca COVID-19’un normal grip virüslerinden 3 kat daha bulaşıcı olduğu da biliniyor. 

Koronavirüs Çocuklara Bulaşmıyor

Yapılan araştırmalar koronavirüsün herkes gibi çocuklara da bulaştığını gösteriyor. 19 yaş altında vaka sayısının çok düşük olma sebebi ise çocukların daha hafif belirtiler göstermesine bağlanmış. 

Koronavirüs Yaşlılara Bulaşır

Koronavirüs önceki paragrafta da söylediğimiz gibi herkese bulaşıyor. Yaş ile birlikte artan kronik hastalıklar, COVID-19 ile birleştiğinde daha tehlikeli bir hal alabiliyor. Yine de ölüm oranının 80 yaş üzerinde %15 olduğunu unutmayalım. Her ne kadar yaş ile birlikte tehlike artsa da, herkes için tehlikeli olduğunu ve bir tedavi protokolünün olmadığını da unutmayın.

Koronavirüs ve Karantinada Yaşam

#Evdekal

Öncelikle koronavirüsün bulaşıcı ve küresel bir tehdit olduğunu unutmayalım ve mümkün olduğunca az evimizden çıkalım. Bunun için market alışverişlerinizi planlayabilirsiniz. Böylece her gün evden çıkmak yerine alışverişe haftada bir çıkarak riski azaltmış olursunuz.

Alışverişlerimizi sanal marketlerden yaparak kendimizi koruyabiliriz. Aklıma gelen sanal market linklerini aşağıya ekliyorum.

• https://www.migros.com.tr/
• https://online.macrocenter.com.tr/
• https://www.a101.com.tr/online-alisveris
• https://www.ceptesok.com/

Bunların dışında mahallenize özgü yerel marketler de olabilir. İnternet siteleri ve eve servis hizmetleri olabilir. Araştırabilirsiniz.

Bağışıklık Sistemi Güçlü Olmalı

En önemli nokta bağışıklık sisteminin güçlü olması. Bunun için C, D, B gibi vitaminlerimizi mümkünse gıdalardan, mümkün değilse gıda takviyeleri ile almalıyız. Yine selenyum da bağışıklık sistemi için çok önemli. 

• C vitamini için: portakal, mandalina, kivi, biber, brokoli, limon, karnabahar, domates, bezelye, lahana;
• D vitamini için: maydanoz, ton balığı, süt, peynir, yoğurt, kefir, yumurta, mantar, ciğer, tereyağı;
• B vitamini için: maydanoz, arpa, ceviz, nohut, bezelye, kahverengi pirinç, tam tahıllı ürünler, badem, mercimek, çekirdek, muz, mantar, enginar, ıspanak, karnabahar, yumurta, süt ve süt ürünleri, kırmızı ve beyaz etler, (et, balık ve kümes hayvanları);
• Selenyum için: çekirdek, soğan, yulaf, tahıl ürünleri, süt ve süt ürünleri, kırmızı ve beyaz etler(et, tavuk ve balıklar).

Spor Önemli

Ayrıca düzenli spor yapmalıyız. Bunun için Youtube’dan spor dersleri bulabilirsiniz. Benim favorim yoga için Kassandra. 

Kassandra’nın Youtube kanalı:

https://www.youtube.com/user/yogawithkassandra

Siz de youtube’da araştırarak kendinize uygun spor dersleri bulup uygulayabilirsiniz.  

Krizi Avantaja Çevirme

Herkesin ertelenmiş hayalleri vardır. Herkes okul olmasaydı resim yapardım, kitap yazardım ya da iş olmasaydı dil öğrenebilirdim gibi sözler söylemiştir. Evet, şu an evdeyiz ve çıkmamalıyız. Bu da stres yaratıyor. Ama krizi avantaja da çevirebiliriz. Bu dönemi o hep yapmak istediğimiz şeyleri yaparak değerlendirebiliriz. Bunun için aklıma gelenleri altta sıralıyorum. Siz de yorumlara aklınıza gelenleri yazarak, eklemeler yapabilirsiniz. Belki de birinin hayallerini gerçekleştirmesine, hayatının güzelleşmesine vesle oluruz. 

Online dersler alabiliriz. Benim en çok kullandığım https://www.edx.org/ fakat ingilizce gerektiriyor. Diğerlerinde ise türkçe dersler de mevcut:

• https://tr.khanacademy.org/
• https://www.udemy.com/
• https://www.coursera.org/
• https://www.udacity.com/

Bu ve benzeri sitelerden tarih, felsefe, bilgisayar, yazarlık, resim, müzik, yoga, mindfulness gibi aklınıza gelen her konuda eğitim alabilirsiniz.

Bob Ross

Ayrıca resim için, çocukluğumuzun hayranlık uyandıran ressamı Bob Ross’u youtube’dan takip edebilirsiniz. Çizdiği mutlu ağaçlar, mutlu nehirler en çok ihtiyaç duyduğumuz şeyler şimmdi. Mutluluk, yeşilin huzuru, doğanın özgürlüğü. 

Hepimiz onun fırça darbelerini şaşkınlıkla izledik, biz de böyle resimler yapmayı hayal ettik. Bize, başkalarının aksine, yapabileceğimizi hissettirdi. Neden şimdi yapmayalım?

Bob Ross’un Youtube kanalı:

https://www.youtube.com/channel/UCxcnsr1R5Ge_fbTu5ajt8DQ

Bu Günler Bitecek

Virüsler her canlı gibi yaşamaya programlıdır ve yaşayabilmesi için, girdiği konağı da öldürmemelidir. Mehmet Öz instagramında “henüz insan bedeninde olduğunun farkında değil. Bunu farkettikçe mutasyona uğrayacak. Ve, kendi iyiliği için, her virüs gibi sakinleşecek” diyordu. Belki bir ay sonra, belki bir yıl, sakinleşecek. Öldürücülüğünü kaybedecek. Bu günler bitecek. O hep gitmek istediğimiz ama ertelediğimiz yerlere gideceğiz. Görmek istediğimiz ama işten fırsat bulamadığımız ailemiz, dostlarımızla daha fazla vakit geçireceğiz.

Sosyalleşme

Elbette ki şu an birbirimize gidemiyoruz. Bir yerde arkadaşlarımızla kahvemizi içip sohbet edemiyoruz. Ama neyse ki teknoloji çağındayız. Sosyalleşmek için sosyal medyayı kullanabilir, görüntülü arama yapıp aile büyüklerimizi ziyaret edebiliriz. Görüntülü konferans açıp arkadaşlarımızla kahvemizi yudumlayarak sohbet edebiliriz. 

İş, Güç, Geçim

Sadece ülkemizde değil, tüm dünyada en büyük sorun şu an ekonomik duraklama yaşanması. Bu halka ücretsiz izinde ya da artık işsiz. Karantina sebebiyle yerine bir iş koymak da zor. Maalesef bu konuda umarım kapanan kapıların yerine daha güzelleri açılır demekten başka bir şey söyleyemiyorum. Umarım bu nadas, bol bereketle döner. 

Gezmeden Duramayanlar

Karantina benim gibi kurtluların hareket özgürlüğünü elinden aldı. Bu konuda yapılabilecek iki şey var. Birincisi, çevrimiçi müze, ören yerleri gezmek ve google’dan farklı şehirlerin sokaklarını turlamak. İkincisi de sonraki gezilerinizi planlamak. Gezilebilecek çevrimiçi yerleri ve gezi planları için kullanılabilecek siteleri de yazmıştım fakat ayrı bir yazıya dönüştü. Karantina Gezileri yazısından çevrimiçi müze ve ören yerlerini inceleyebilirsiniz. 

Mutluluk Yetenektir, Geliştirilebilir

Bağışıklık sistemi sadece yediklerimizden değil, düşündüklerimizden de etkileniyor. Araştırmalar gösteriyor ki, melankoli ne kadar genetikse de mutluluk bir beceridir, geliştirilebilir. Bir insan melankolik iken de mutlu olabilir. Bunun için hareket etmek gerekiyor. Yerinde saymamak gerekiyor. Sosyalleşme, yeni şeyler öğrenme mutluluğun gelişiminde en büyük faktörler. Sosyalleşme eksiğimizi nasıl teknoloji ile tamamlıyorsak, yeni şeyler öğrenmeyi de internet üzerinden sürdürmeliyiz. 

Mümkün olduğunca meşgul kalmalı kendimizi geliştirmeli ve bu günlerden daha güçlü çıkmalıyız. O güne kadar sağlıklı kalın, sakin kalın.