Beyin Temelli Eğitim – Yenidoğan Refleksleri

Yenidoğan refleksleri, frontal lob enerji salınım işaretleridir. Bu reflekslerin ortaya çıkmalarındaki amaç, miyelinizasyon gerçekleşene yani bebek yeni geldiği dünyayı öğrenene kadar hayatta kalmasını sağlamaktır. Miyelinizasyon oluştukça yenidoğan refleksleri ortadan kalkar. Bu yüzden reflekslerin ortadan kalkması gereken aylardan sonra da görülmesi bize, miyelinizasyonun yani öğrenmenin gerçekleşemediği ile ilgili ipucu vermektedir.

Peki yenidoğan refleksleri ortadan kalkması gerektiği halde hala görülüyorsa ne yapabiliriz?

Emme Refleksi

İlk olarak emme refleksinden bahsedelim. Emme refleksinin 12. ay civarında ortadan kalkması gerekmektedir. Emme refleksinin ortadan kalkmamasının gelişimsel bir sebebi olabilir. Ayrıca emme refleksi ortadan kalkabilir ve yıllar sonra yaşanan bir beyin travmasına bağlı olarak geri gelebilir. Her halukarda aynı egzersizler yapılmaktadır. Emme refleksini alttaki videoda görebilirsiniz.

Bu durum normal gelişim gösteren bebeklerde olduğu gibi otizm, down sendromu, disleksi, regresyon, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, zihinsel ya da gelişimsel gerilik gösteren çocuklarımız için de geçerlidir. Yaş ve gelişim düzeyi ne olursa olsun, eksik kalan gelişimsel ödevler bir şekilde karşımıza çıkıyorlar. Bu yüzden yaş ve tanısı ne olursa olsun, çocuğunuzda emme refleksi ile ilgili bir ortadan kalkmama ya da tekrar ortaya çıkma durumu varsa, bu durumun üzerine gitmenizi ve egzersizlerinizi yapmanızı öneririm. Ortadan kalkması gerektiği halde kalkmayan ya da ortadan kalktığı halde geri dönen emme refleksi için ise alttaki videodaki egzersizi uygulayabilirsiniz. Videoda egzersizler, emme refleksi kalktığı halde travma sonucu geri dönen bir yetişkin bey ile yapılmaktadır.

Tutma Refleksi

Konuşacağımız bir diğer yenidoğan refleksi ise tutma ya da kavrama refleksi olarak adlandırılan refleks. Tutma refleksi 5-6 ay civarında ortadan kalkar ve 7-8 ay civarında refleksif kavrama yerini istemli kavramaya bırakır. Alttaki videoda tutma/kavrama refleksini görebilirsiniz.

Yine tutma refleksi hiç ortadan kalkmamış olabilir ya da ortadan kalkmış fakat geri dönmüş olabilir. Emme refleksinde olduğu gibi tutma refleksinde de çocuğunuz normal gelişim gösteriyor olabilir ya da özel gereksinimleri olan bir çocuk olabilir. Her halukarda egzersizleri yapmak ve gelişimsel ödevleri yerine getirmek önemlidir. Nasıl çalışıldığını alttaki videoda görebilirsiniz. Videoda egzersizler, tutma refleksi ile ilgili gelişimsel ödevlerini tamamlamamış otizmli bir erkek çocuğu ile yapılmaktadır.

Bilişsel beceriler açısından önemli bir diğer husus ise göz ile yavaş hareket eden bir nesnenin takibi

Bir bebeğin 2. aydan itibaren göz ile yavaş hareket eden bir nesneyi takip edebilmesi gerekmektedir. Göz kaslarını kontrol eden beyin bölgesi yoğunlukla frontal lobdur. Frontal lob bilişsel becerilerden sorumlu bölgedir. Frontal lobda miyelinizasyon doğru seviyede ilerliyor ise bebeğin 2. ay itibariyle yavaş hareket eden nesneleri göz ile takip etmeye başlamasını bekliyoruz. 2. ayı geçmesine karşın yavaş hareket eden nesneleri göz ile takip edemeyen bir bebek bize frontal lobda miyelinizasyon süreci ile ilgili, yani beynin bilişsel becerilerden sorumlu bölgesinin öğrenmesi ve olgunlaşması süreci ile ilgili bir yavaşlık olduğunu düşündürüyor.

Diğer refleksler için söylediğimiz gibi göz ile nesne takibinin görülmeyişi de normal gelişim gösteren bireylerde görülebileceği gibi, özel gereksinimli bireylerde de görülebilir. 8-10 yaşında otizmli, down sendromlu, gelişimsel ya da zihinsel geriliği olan çocuğunuz ya da öğrenciniz de göz ile nesne takibinde zorlanabilir. Öğrenme süreci de ilişkili olarak yavaş seyredecektir. Bu durumda programına birkaç dakikalık göz ile yavaş hareket eden nesne takibi egzersizi eklemeniz uzun vadede öğrenme hızını da arttırarak fark yaratabilir.

Peki bunun için ne yapacağız?

Tabii ki anneannelerimizin yaptığını yapacağız. Sabırla ve sakinlikle tekrar tekrar çalışacağız. Bunun için ise pahalı oyuncaklara ya da özel materyallere ihtiyacımız yok. Anahtar gibi her evde bulunan, ses çıkaran bir nesneyi kullanacağız. Anahtarı sallayarak bebeğin göz hizzasından yavaşça geçireceğiz. Bunu ise uzaktan değil, anahtarı bebeğin yüzüne 20 santimetre kadar yakından tutarak yapacağız. Anahtarı sallayarak ses ile ipucu vermiş olacak ve göz ile takibi kolaylaştıracağız. Yavaş hareket eden nesne takibi egzersizi frontal lob becerilerini arttırmaktadır. Bebeğinizin frontal lobunun miyelinizasyonu tamamlandıkça bilişsel becerileri de artacak.